Celiakia, znana również jako choroba trzewna, to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która wywołuje reakcję układu odpornościowego na gluten — białko występujące w zbożach, takich jak pszenica, jęczmień czy żyto. W wyniku tej reakcji dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, czyli drobnych wypustek w jelicie cienkim, które odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych. W efekcie, osoby cierpiące na celiakię mają problemy z trawieniem i przyswajaniem niezbędnych substancji odżywczych, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Objawy celiakii
Celiakia może objawiać się na wiele sposobów, co czasem utrudnia jej szybką diagnozę. Najczęstsze objawy to:
- Bóle brzucha
- Biegunka
- Utrata masy ciała
- Wzdęcia i gazy
- Zmęczenie
- Anemia
- Zaburzenia wzrostu u dzieci
W niektórych przypadkach objawy mogą być bardziej subtelne, jak np. problemy ze skórą, bóle stawów czy depresja, co sprawia, że diagnoza jest trudniejsza i może zająć więcej czasu.
Diagnoza celiakii
Aby zdiagnozować celiakię, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych oraz biopsji jelita cienkiego. Badania krwi wykrywają obecność przeciwciał charakterystycznych dla tej choroby, a biopsja jelita pozwala ocenić stopień uszkodzenia kosmków jelitowych. Kluczowe jest, aby przed diagnostyką pacjent nie rezygnował z produktów zawierających gluten, ponieważ może to zaburzyć wyniki badań.
Dieta w celiakii
Leczenie celiakii opiera się na ścisłej diecie bezglutenowej przez całe życie. Oznacza to, że osoby z celiakią muszą unikać wszelkich produktów zawierających gluten. Główne zboża, których należy unikać, to pszenica, jęczmień, żyto oraz wszystkie produkty na ich bazie, takie jak chleb, makaron, ciasta, a także niektóre przetworzone produkty spożywcze, które mogą zawierać gluten jako dodatek.
Co można jeść na diecie bezglutenowej?
Osoby z celiakią mogą spożywać produkty naturalnie bezglutenowe, takie jak:
- Ryż
- Kukurydza
- Gryka
- Komosa ryżowa (quinoa)
- Amarantus
- Warzywa i owoce
- Mięso, ryby, jaja (jeśli nie są panierowane czy przetworzone z dodatkiem glutenu)
- Nabiał (jeśli nie zawiera dodatku glutenu)
W dzisiejszych czasach na rynku dostępnych jest także wiele produktów specjalnie oznaczonych jako „bezglutenowe”, w tym chleby, makarony, a nawet przekąski i słodycze, które są bezpieczne dla osób z celiakią.
Jak unikać glutenu?
Dieta bezglutenowa wymaga dużej uwagi i świadomości. Gluten może ukrywać się w wielu produktach spożywczych, w których się go nie spodziewamy, np. w sosach, przyprawach, przetworzonych mięsach, a nawet niektórych napojach. Dlatego tak ważne jest dokładne czytanie etykiet oraz wybieranie produktów oznaczonych jako „bezglutenowe”. W przypadku jedzenia poza domem, zawsze warto zapytać o skład potraw, aby upewnić się, że są one bezpieczne.
Wraz z rosnącą liczbą osób z celiakią oraz tych, którzy decydują się na dietę bezglutenową, na rynku pojawia się coraz więcej punktów gastronomicznych, które oferują bezpieczne i smaczne dania bezglutenowe. Tego rodzaju miejsca stają się popularne nie tylko w większych miastach, ale także w mniejszych miejscowościach. Przykładem jest restauracja bez glutenu w Warszawie – The Chef House, która specjalizuje się w bezglutenowych potrawach, oferując różnorodne dania, które spełniają wymagania osób na diecie bezglutenowej. Dzięki takim lokalom osoby z celiakią mogą bez obaw cieszyć się posiłkami poza domem, mając pewność, że ich zdrowie jest w dobrych rękach.
